Egeli akademisyenden salgın hastalıklara yönelik matematiksel model projesi
Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü öğretim üyesi Doç. Feyza Esra Erdoğan liderliğindeki “Covid 19 gibi salgın hastalıkların modellenmesinde kullanılacak meta-metalik yarı Riemann manifoldlarının alt manifoldları” başlıklı proje TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun bulundu. Proje kapsamında Kovid-19 gibi salgın hastalıkların modellenmesine yönelik geometrik çalışmalar yapılacak.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak proje grubunu makamında karşılayarak tebrik etti. prof. Dr. Budak, “Ege Üniversitesi olarak en çok proje üreten ve projeleri TÜBİTAK tarafından en çok kabul edilen üniversiteler arasında ilk sıralarda yer alıyoruz. Doç. Feyza Esra Erdoğan hocamız ve ekibinin salgın hastalıklara yönelik geliştirdiği proje TÜBİTAK tarafından desteklendi. Öğretmenimizi ve ekibini tebrik ediyor, çalışmalarında başarılar diliyorum” dedi.
Doç. Dr. Feyza Esra Erdoğan’ın yürütücülüğünde yürütülen proje, AB Fen Fakültesi Arş. Görmek. Dr. Şerife Parıltı Bozdağ ve Adıyaman Üniversitesi’nden Prof. Dr. Selcen Yüksel Perktaş araştırmacıdır.
Literatüre katkı sağlayacak
Proje hakkında bilgi veren Doç. Dr. Erdoğan, “Metalik manifold esas olarak makul koşulları sağlayan ekstra tensör alanına sahip bir Riemann metrik manifoldu olarak düşünülebilir. Riemann metrik manifoldlarının değerli uygulamaları vardır. Bu uygulamalardan biri de Kovid-19 salgınının modellenmesiyle ilgili. Bekiros ve Kouloumpou gibi bu alanda çalışan araştırmacılar, ‘SBDIEM’ adını verdikleri, Kovid-19 gibi salgınları modelleyen bir yaklaşım geliştirdiler. Bu modelin matematiksel yapısı Riemann manifoldu, manifold üzerindeki Brown hareketi ve Brown hareketinin Stokastik diferansiyel denklemine dayanmaktadır. Buradan Riemann manifoldunun mevcut problemler için model olarak kullanılabilecek geometrik bir yapı olduğu görülebilir. Bu projemizde metalik manifoldlara göre daha güçlü ve hassas bir yapı yardımıyla yeni bir manifold tipi tanımlayarak yukarıda belirtilen çalışma alanlarında kullanılacak literatüre katkı sağlayacağız.”
Doç. Dr. Erdoğan, “Metalik manifoldlar ile ilk kez ortaya koyacağımız meta-metalik-Chi oranını birleştirerek yeni bir manifold sınıfı tanımlayacağız. Yarı Riemann manifoldları, Riemann manifoldlarını içeren ancak metriğin pozitif bir tanımlamaya sahip olmaması nedeniyle daha zengin bir geometriye ve uygulama alanına sahip manifoldlardır. İlk olarak Riemann manifoldlarında tanımlayacağımız bu yeni tip manifoldu yarı Riemann manifoldlara taşıyarak fen ve mühendislik bilimlerinde daha kesin sonuçların alınabileceği problemleri çözebileceğiz.”
Projenin amacından bahseden Doç. Erdoğan, “Bu proje kapsamında öncelikli amacımız, Kovid-19 ve benzeri salgın hastalıkların modellenmesinde çalışıldığında daha tutarlı sonuçlar verebilecek yeni bir manifold konseptini ortaya koymaktır. “Yaşadığımız dünyayı bir manifold olarak düşündüğümüzde, bu manifold üzerindeki meta-metalik yapıyı kullanarak yapacağımız modellemeyi, salgın hastalıkların yayılma hızı ve seyrini incelemek için kullanabileceğiz” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
